İzmir Veteriner Hekimleri Odamız, 6343 Sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun’a göre teşekkül etmiş, İzmir il sınırları içerisinde Veteriner Hekimlerin katıldığı, Veteriner Hekimler arasında mesleki deontoloji ve dayanışmayı korumak, Veteriner Hekimliğin kamu ve kişi yararına uygulanıp gelişmesini sağlamak ve meslek mensuplarının hak ve yararlarını koruma amacı ile kurulmuş, tüzel kisiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde mesleki bir kuruluştur.

KURULUŞ TARİHÇESİ

Biliyoruz ki çok eski tarihlere dayanan tababet ( hekimlik ) insan ve hayvan hekimlik-lerine ayrılmıştır. Veteriner Hekimliğin, genel olarak hayvan evcilleştirilmesi ile başladığı kabul edilmektedir. Bunu ilk insanların yaşadıkları mağara duvarlarına çizdikleri resimlerden anlayabiliriz. Hayvan hastalıkları ilk çağlardan beri bilinmekteydi. Hastalıklarla mücadele ve tedavi yapabilmek için ampirik yollar başta olmak üzere deneme yanılma dahil birçok yolları insanoğlu denemiş, hatta kendisine uyguladığı tedavi yön-temlerini hayvanına da uygulayarak tedavi etmeğe çalışarak mücadele etmiş fakat buna rağmen hayvan hastalıkları karşısında zaman zaman aciz kalmış, bunun sonucunda tarih boyunca insan ve hayvan sağlığı tehdit altında kalmış, çok önemli ekonomik kayıplar meydana gelmiş, tüm bu yaşananlar çok önemli  olaylar olarak insanlık tarihinde etkili olmuştur. Nitekim M.Ö.13 yy’da Musa Peygamber, İsrail oğulları ( İbraniler )’na, hayvan hastalıkları konusunda çok tecrübeli olmalarına rağmen hayvan hastalıklarıyla ilgili bir takım kurallar koymuş,bunun sonucunda hayvanlar kesilmeden önce ve kesildikten sonra muayeneye tabi tutulmuş fakat buna rağmen İsrail kavminde trişinilloz ( Trichinellose ) hastalığı salgını baş göstermiş, bunun üzerine Musa Peygamber İsrailoğulları’ nın domuz eti tüketimini men etmiştir.  

Hayvan hastalıkları geçmişte insan ve ekonomi hayatını o kadar çok etkisi altına alırdı ki, Romalı Virgil ( M.Ö.30 ) “ Georgics ”isimli manzum eserinde sığırlar arasında öldürücü salgınlar dan bahsederken, salgından sonra insanların ölen hayvanların yerine arabaları bizzat kendilerinin çektiklerini bildirmektedir. Hayvan hekimliğine ait en eski belge olan hatta şimdiye kadar ele geçen papirüsların en erken yazılanı olan Kahun Papirüs ( M.Ö.1900 )’ ünde rastlanan bir sığır hastalığının “ Sığır Vebası ” olduğunu tanınmış Veteriner Hekim tarihçi Smith ileri sürmektedir. Buna göre zamanımızdan 4000 yıldan fazla bir süredir sığırların sığır vebasından öldüğü bilinmekteydi.18’inci yüzyılın ortalarında sığır vebası Avrupa’da önemli bir konu haline gelmiş, dünya yaşadığı onca salgın hastalık ve acı tecrübeden sonra hayvan hastalıklarıyla mücadelede bilgili ve tecrübeli Veteriner Hekimlere ihtiyaç duyulduğunu anlaması üzerine Fransa’sının Lyon şehrinde 1762  yılında ilk Veteriner Okulunun eğitime başlaması; zamanın Fransa Danıştayı’nın 1761 yılında pratisyen veteriner ve hayvan hastalıkları konusunda usta bir yazar olan Claude Bourgelat ( 1712-1799 ) ’a Lyon’da “Sığır, At ve diğer evcil hayvan-ların anatomi ve hastalıklarını öğretmesi ” için  yetki vermesiyle gerçekleşir (4).1762 Yılında Fransa’da ilk Veteriner Okulunun açılmasında en büyük neden;tarih boyunca tüm dünya ülkelerinin hayvansal üretimini yakından etkileyen, tehdit eden en önemli salgınların başında gelen “ Sığır Vebası Hastalığı ” olmuştur. Türkiye’de Veteriner Hekimliği eğitimi ise Osmanlı döneminde Tanzimat’ın ilanından sonra 1842 yılında o zamanın şartları gereği Askeri Veteriner Hekim yetiştirmek için Askeri Veteriner Okulu açılmasıyla başlamıştır.Bu yıllar Türkiye tarihi açısından,ülkenin bir savaştan ötekine girdiği,bir yandan da toplumun modernleşerek bir kabuk değiştirme süreci yaşadığı zorlu bir dönemdir. Fakat 1877 yılında Osmanlı - Rus savaşından sonra doğu illerimizde “ Sığır Vebası Salgını ”nın patlak vermesi, daha sonra tüm yurda yayılması, bunun sonucunda büyük kayıplar meydana gelmesi üzerine hastalıkla mücadele çareleri aranmıştır.Bunun için sivil Veteriner Hekimlere ihtiyaç vardı. Bunun üzerine sivil Veteriner Hekim yetiştirmek için ilk sivil okul 1889 yılında dört yıllık bir eğitimi kapsayacak şekilde İstanbul’da açıldı. Cumhuriyet döneminde Veteriner Hekim’in rolünü, hayvancılığın önemini çok iyi bilen büyük kurtarıcımız, eşsiz insan ulu önder Atatürk 1933 yılında o zamanın en modern Veteriner Fakültesi’ni Ankara’da öğretime açar. Türkiye’de ilk Veteriner Hekimliği okulunun açılışından ( 1842 ) itibaren, gerek okulların, gerekse mesleğin isimlendirilmesinde 1937 yılına kadar Arapça bir kelime olan “ baytar” sözcüğü kullanılmış, 1 Kasım 1928'de kabul edilen 1353 sayılı " Yeni Türk harflerinin kabul ve tatbiki hakkında Kanun " un kabul edilmesi ve yeni alfabenin yerleştirilmesi amacıyla gerçekleştirilen “ Harf Devrimi “ ile birlikte, Türkçe’nin 20. yüzyılda geçirdiği büyük yapısal değişikliğin iki temel taşından biri olan Türkiye Cumhuriyeti'nin ortak ulusal dili olarak yazı ve konuşma dili haline getirilmesini amaçlayan 12 Temmuz 1932 tarihli dil devriminin Cumhurbaşkanı Atatürk öncülüğünde 1932 yılında başlatıl-ması sonucunda 1932 - 1938 yıllarında köklü değişimler yaşanmış, bu değişim sırasında T.B.M.M’de 4 Haziran 1937 Cuma günü görüşülerek kabul edilen “ Ziraat Vekâleti Vazife ve Teşkilat Kanunu” görüşmelerinde ve kanunda “Veteriner İşleri Umum Müdürlüğü ” tanımının yapılmasından sonra  “ baytar ” yerine “ Veteriner Hekim ” terimi kullanılmaya başlanmıştır.Bu düzenlemeye bağlı olarak Ankara’da Yüksek Ziraat Enstitüsü bünyesinde bulunan, Baytar Fakültesi’de Veteriner Fakültesi olarak değiştirilir. 1946 yılında Ankara Üniversitesi’nin kurulması ile Ankara’da bulunan yüksek okullar Ankara Üniversitesi bünyesine aktarılarak fakülte haline getirilirler. 30 Haziran 1948 tarihinde kabul edilen 5234 sayılı kanun ile şimdiki Ankara Üniversitesinin bünyesine “ Veteriner Fakültesi ” olarak dahil edilmiştir.

Türkiye’de İkinci Meşrutiyetin ilanına kadar derneklerin kurulması mümkün olmamıştır. Saray bu çeşit kuruluşları daima engellemiştir. 24 Temmuz 1908 ‘de İkinci Meşrutiyetin ilanı  üzerine Selanik’te sürgünde bulunan Mehmet Ali hemen İstanbul’a döner, bunu fırsat bilen zamanın sivil baytarları ( Veteriner Hekimleri ) Mehmet Ali Beyin başkanlığında 13 Ağustos 1908’de “ Osmanlı Cemiyet-i İlmiye-i Baytariyesi “ adlı bir dernek kurarlar. Derneğin yönetim kurulunda:

Reis : Mehmet Ali Bey

Muavin: Mehmet Âkif ( Ersoy)

Veznedar: Nikolaki Bey

Umimî Kâtip : Ali Rıza ( Uğur )

Hususî Katip : Fazlı Faik ( Yegül )  yer alır.

1909 yılında “ Mülkiye Baytarları İttihat ve Teâvün Cemiyeti “ adı altında yeni bir dernek daha kurulur. “ Osmanlı Cemiyet - i İlmiye - i Baytariyesi “ ne 1910’yılında askeri baytarlarında katılmasıyla isimi değiştirilerek “ Baytar Mektebi Âlisi Mezunin Cemiyeti “ ismini alır ve  7 Haziran 1914’de faaliyetini sonlandırır. “ Mülkiye Baytarları İttihat ve Teâvün Cemiyeti “ nin sadece İstanbul içinde ki baytarlara yönelik olduğunun İstanbul dışında ki baytarlar tarafından öğrenilmesi üzerine 1911 yılında “ Taşra Baytarî Cemiyeti “ kurulur. Yine İstanbul dışında ikinci dernek 1920 yılında  “ Türk Baytarlar Birliği “ olmuş, 1924 yılında faaliyetini sonlandırmıştır. Mesleğin cemiyetsiz kalması üzerine zamanın “ Baytari Âlisi ”nden yetmiş kadar baytar’ın girişimi ile 1927 yılında  “ İstanbul Etıbba - i Baytariye Muhadenet Cemiyeti “ kurulur. Cemiyetin daha yapıcı, mesleğe daha fazla aktif şekilde yararlı olabilmesi için çareler düşünülür. Bunun sonucunda cemiyetin sadece İstanbul’da görev yapan baytarların değil diğer taşrada görevli baytarların da sorunlarına sahip çıkan, ilgilenen ve çözümler üreten bir cemiyet olması için harekete geçilir. Bu amaçla “ İstanbul Etıbba-i Baytariye Muhadenet Cemiyeti “ nin 06 Şubat 1930 yılında yapılan yıllık kongresinde cemiyetin ismi “ Türk Baytarlar Cemiyeti “ olarak değiştirilir. Cemiyet 1934 yılında, zamanın tek Veteriner Fakültesi’nin ve Tarım Bakanlığı’nın Ankara’da bulunması nedeniyle “ Türk Baytarlar Cemiyeti “  Ankara’ya taşınır. Dil devrimi sonucu 04 Haziran 1937 tarihinden itibaren mesleki anlamda okullarımızın ve mesleki isimlen-dirmede “ Veteriner Hekim “ kullanılmaya başlanması üzerine “ Türk Baytarlar Cemiyeti “ ismi de “ Türk Veteriner Hekimler Derneği “ olarak değiştirilir. “ Veteriner Hekim “ terimi 04 Haziran 1937 tarihinden bugüne değin mesleki unvan ve tanımı olarak kullanılmaktadır. “ İstanbul Etıbba-i Baytariye Muhadenet Cemiyeti “ nin, 06 Şubat 1930 yılında yapılan yıllık kongresine giderken mesleğin sorunlarına ülke çapında sahip çıkan bir meslek örgütü olma ideali ve kararlılığı çalışmaları cemiyetin  Ankara’ya 1934 yılında  “ Türk Baytarlar Cemiyeti “ taşınma sından ve dil devrimi sonrası “ Türk Veteriner Hekimler Derneği “ ismini almasından sonra da devam  eder.

            Cumhuriyetin ilanı ile birlikte kurtuluş savaşı sonrası ülkede savaşın tahribatını ortadan kaldırmak,ekonomik kalkınmayı gerçekleştirebilmek için büyük bir seferberlik başlatılır. Bunun için ihtiyaç duyulan yetişmiş insan gücü açığının kapatılabilmesi için yurt dışına çeşitli ülkelere, çeşitli mesleklerden çok sayıda meslek mensubu gönderilir. Bu meslekler arasında Veteriner Hekimler de yer almıştır. Bu yurt dışı bilgi alışverişleri sırasında yurt dışında ki yabancı ülkelerde ki meslek mensuplarının mesleki çalışmaları ve örgütlenme faaliyetleri yakından dikkatle izlenmiş, bu çerçevede benzer örgütlenme için ülkemizde harekete geçilmiştir. Bu çerçevede zamanın “ Türk Veteriner Hekimler Derneği “ yönetimi 1950’li yılların ortalarına doğru bu yöndeki çalışmalarını başta siyasi olmak üzere yok yünlü yürütmüşler ve bugünkü “ 6343 sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Veteriner Hekimleri Birliği ile odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun “ un hazırlanıp yasalaşmasında büyük çaba göstermişlerdir. “ 6343 sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun “ 09.03.1954 tarihinde T.B.M.M’de görüşülüp kabul edilmesinden sonra 18.03.1954 tarih ve 8661 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yürürlüğe giren “ 6343 sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğiinin İcrasına, Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun “ un “ Geçici 5’inci Maddesi “ ile Resmi Gazete’de yayınlandığı tarihten iti-baren üç ay içinde zamanın “ Türk Veteriner Hekimler Derneği “ ne “ Veteriner Hekimler Birliği Merkez Konseyi Görevi “ yürütme yetkisi verilerek Türkiye genelinde Veteriner Hekim Odala-rının kurulacağı il ve bölgeleri tespit ederek kuruluşlarını gerçekleştirmesi ve odaların kuruluş-larına istinaden “ Büyük Kongreye “ çağırması konusunda görevlendirilmiş ve yetkili kılınmıştır. Yine kanunun “ Geçici 6’inci Maddesi “ nde ( Muvakkat merkez konseyince ilân edilmiş bulunan bölgelerde bu kanunun neşrinden itibaren 2 ay zarfında oda umumi heyetleri toplanarak odaların idare heyeti, haysiyet divanı, hesap murakıpları ve Büyük Kongre temsilcilerini bu kanunun 27 nci maddesine uygun olarak seçerler ) belirtildiği üzere geçici yetki ve görev verilen “ Türk Veteriner Hekimler Derneği “ tarafından belirlenen bölgelerde kanunun yayınından iki ay içinde oda genel kurulları yapılarak kanunun 27’inci maddesi ne uygun yönetim kurulu, haysiyet divanı , denetim ve büyük kongre üyelerin seçilmesiyle ilgili olarak zamanın İzmir, Manisa, Aydın, Muğla ve Denizli illerinde bulunan meslek mensupları toplanarak yaptıkları oda genel kurulu sonucunda  İzmir, Manisa, Aydın, Muğla ve Denizli illerinde faaliyet göstermek üzere bu illerden katılan meslek mensuplarını katılımı ile Olağan Genel Kurulun gerçekleştirilmesiyle “ İzmir Bölgesi Veteriner Hekimler Odası “ haysiyet divanı , denetim ve büyük kongre üyelerini seçerek kuruluşunu gerçekleştirir ve zamanın geçici “ Veteriner Hekimler Birliği Merkez Konseyi Görevi “ yürütme yetkisi görevi verilen “ Türk Veteriner Hekimler Derneği “ne bildirilir. Meslek yasasının yürürlüğe girmesinden ve meslek odalarının kurulup büyük kongre delegelerinin oda genel kurullarında belirlenmesinden sonra Türk Veteriner Hekimler Birliği’nin ilk “ Büyük Kongre “ si 12 Haziran 1954 tarihinde gerçekleşir. Kongrenin açılış konuşmasını “ Veteriner Hekimler Birliği Merkez Konseyi Görevi “ ni geçici olarak yürüten zamanın “ Türk Veteriner Hekimler Derneği “ Başkanı ve ayni zamanda Tekirdağ Milletvekili olan İsmail Hakkı Akyüz yapar. Yine zamanın İzmir Bölgesi Veteriner Hekimler Odası Başkanı ve “ Büyük Kongre “ delegeleri Türk Veteriner Hekimler Birliği’nin ilk “ Büyük Kongre “ sine katılırlar. İzmir Bölgesi Veteriner Hekimler Odası uzun yıllar görevine bölge odası olarak devam etmiş zamanla Veteriner Fakültelerinin sayısındaki artışına bağlı olarak “ İzmir Bölgesi Veteriner Hekimler Odası “ nın faaliyet alanında bulunan Manisa, Aydın, Muğla ve Denizli illerinde Veteriner Hekim sayısının artması ile “ Veteriner Hekim Odası “ kuracak sayıya erişmeleri sonucunda bu iller kendi il sınırları içinde faaliyetlerini sürdürecek şekilde Veteriner Hekim Odalarını kurmak üzere İzmir Bölgesi Veteriner Hekimler Odası’ndan sırası ile Denizli 19/04/1992 tarih ve 26 sayılı, Aydın 25/06/1994 tarih ve 42 sayılı,Muğla 06/05/1996 tarih ve 35 sayılı,ve Manisa 26/01/2007 tarih ve 104/2 sayılı Türk Veteriner Hekimler Birliği Merkez Konseyi kararı ile İzmir Bölgesi Veteriner Hekimler Odasından ayrılarak müstakil Veteriner Hekim Odalarını kurmuşlardır. Bunun sonucunda odamız 26/01/2007 tarihinden itibaren İzmir Veteriner Hekimler Odası olarak İzmir il sınırlarını içine alacak şekilde faaliyetini sürdürmektedir.Bugüne kadar tüm çalışmalarda emeği geçen  meslektaşlarımıza teşekkürlerimizi sunuyoruz.

Kaynaklar:

1. AYGÜN, S. T ( 1937-1938 ) Bulaşık ve Salgın Hastalıklar Bilgisi.Sümer Basımevi -ANKARA
2. ERK, N. (1968) Türkiye’de 125 Yılını Dolduran Veteriner Hekimlik Öğretiminin Başlangıç Tarihi. Türk Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, Ocak 1968,Vol:38, Sayı:1 - ANKARA
3. DİNÇER, F. (1983) Veteriner Hekimlik Mesleği.Veteriner Hekimler Derneği Dergisi Cilt:3, Sayı:2, Yıl:1983 – ANKARA
4. ERK,N. (1978) Veteriner Tarihi - İkinci Baskı.A.Ü.Veteriner Fakültesi Yayın-ları:352, Ders Kitabı:251 – ANKARA
5. ERK,N. (1963) Tarihte Önemli Sığır Vebası ve 1920’ye kadar memleketimizde ki duru mu. A.Ü.Vet.Fak. Dergisi,Cilt.10,Sayı.3-4,Yıl:1963 – ANKARA
6. ÜLMAN,Y. I. (2010) Türkiye’de 19-20 Yüzyılda Tıp Tarihinin Anahatları (1827 – 1923 ) . http://www.has tanedergisi.com/48/haberdetay.asp?id=8   20.03.2010, 14:09.
7. MİMİOĞLU, M, M. (1987) Veteriner Hekimliği 144.yılında. Türk Veteriner He-kimler Derneği Dergisi, Yıl:1987,Cilt:57,Sayı:1 – ANKARA
8. ERK,N.Veteriner Fakültesinin Ankara Üniversitesine Katılışı Tarihi ve Son iki yıllık öğretim durumu.
9. SERPEN, A. (2011) Dünyada Veteriner Hekimliği Eğitiminin Başlamasının 250’inci Yıldönümünde Veteriner Bilimi ve Veteriner Hekimliği Mesleği. İzmir Veteriner Hekimler Odası Yayını, No:2011/1. Alsancak - İZMİR
10. Veteriner Hekimler Derneği (2011), Ülke Hayvancılığına ve Veteriner Hekimlik Mesleğinin Hizmette Onurlu ( 1930-2011 ) 81 yıl kitapçığı.
11. Wikipedia (2014) Dil Devrimi.,erişim 14.04.2014 http://tr.wikipedia.org/wiki/Dil _Devrimi  
12. Wikipedia (2014) Harf Devrimi, erişim 14.04.2014 http://tr.wikipedia.org/wiki/ Harf_Devrimi
13. 6343 sayılı Veteriner Hekimliği Meslekinin İcrasına, Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun’a ait 13 Mart 1954 Tarihli T.B.M.M tutanağı.
14. İzmir Veteriner Hekimler Odasının Karar Defterleri.
15. Eski İzmir Bölgesi Veteriner Hekimler Odası Başkanı Dr. Kemal Çetinkaya ile yapılan görüşme notları.
16. Meslek Haberleri:Veteriner Hekimleri Birliği Birinci Büyük Kongresine ait Zabıt Hulâsası. Türk Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, Yıl:1954, Sayı:92-94. ANKARA
17. EVREN,C. (1954) Yeni Başarılara Doğru-6343 sayılı kanun münasebetiyle. Türk Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, Yıl:1954, Sayı:92-94. ANKARA

 

 

*İzmir Veteriner Hekimler Odası web sayfamızdaki yayın tarihi      …../…/2014 dir.